ส12. วัดเพชรสมุทรวรวิหาร ที่ตั้ง: ตำบลแม่กลอง อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม ละติจูด 13° 24' 31.93" เหนือ ลองจิจูด 99° 59' 52.60" ตะวันออก ประวัติโดยสังเขป วัดเพชรสมุทรวรวิหารหรือวัดบ้านแหลม เป็นพระอารามหลวง เดิมชื่อวัดศรีจำปา สร้างขึ้นในราวรัชสมัยพระเจ้าปราสาททองแห่งกรุงศรีอยุธยา ตามพงศาวดารฉบับราชหัตถเลขา ปี พ.ศ. 2307 พม่ายกทัพเข้ามาตีเมืองเพชรบุรี แต่กองทัพของกรุงศรีอยุธยาได้ยกทัพมาช่วยรักษาเมืองไว้ได้ ชาวบ้านแหลมในเขตเมืองเพชรบุรีอพยพหนีพม่ามาตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณตำบลแม่กลองเหนือวัดศรีจำปา จึงเรียกหมู่บ้านนี้ว่า “บ้านแหลม” ตามชื่อบ้านเดิมของตนในเมืองเพชรและช่วยกันบูรณะวัดศรีจำปา เรียกวัดนี้ใหม่ว่า “วัดบ้านแหลม” ต่อมาในปี พ.ศ. 2498 กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนวัดบ้านแหลมเป็นโบราณสถานของชาติ ภายในวัดมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่สำคัญ ได้แก่ หลวงพ่อวัดบ้านแหลม ประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปปางอุ้มบาตรขนาดเท่าคนจริง สูงประมาณ 167 เซนติเมตร สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยสุโขทัย – อยุธยาตอนต้น ถือเป็นพระพุทธรูปที่ได้รับความเคารพศรัทธาทั้งจากของชาวสมุทรสงคราม และชาวไทยโดยทั่วไปเป็นอย่างมาก พระอุโบสถ เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนขนาดใหญ่ หลังคาเครื่องไม้มุงกระเบื้อง ช่อฟ้าใบระกาหางหงส์ปูนปั้นประดับกระจก หน้าบันปูนปั้นประดับกระจกรูปพระนารายณ์ทรงครุฑ บานประตูด้านหน้าเป็นไม้ลงรักปิดทอง ซุ้มประตูและหน้าต่างประดับลวดลายปูนปั้นรูปใบเทศ โดยรอบพระอุโบสถมีซุ้มใบเสมาทรงดอกบัว ภายในซุ้มมีใบเสมาหินทรายแดงคู่ และมีเจดีย์ทรงระฆังย่อมุมไม้สิบสองจำนวน 22 องค์ พิพิธภัณฑ์สงฆ์ จัดแสดงพระพุทธรูป และพระเครื่องสมัยต่างๆ โบราณวัตถุเครื่องลายคราม และธรรมมาสนบุษบกสมัยกรุงศรีอยุธยา