วัตถุประสงค์โครงการ
ส13. ชุมชนบริเวณเมืองเก่าแม่กลอง ที่ตั้ง: ตำบลแม่กลอง อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสงคราม ละติจูด 13° 24' 28.04" เหนือ ลองจิจูด 99° 59' 53.88" ตะวันออก ประวัติโดยสังเขป เมืองแม่กลอง มีชื่อเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งกรุงศรีอยุธยา (ครองราชย์ พ.ศ. 1991 – 2031) เมืองแม่กลองตั้งอยู่ปลายน้ำแม่กลอง หรือทางลุ่มน้ำแม่กลองตอนล่างชุมชนเมืองแม่กลองแต่แรกเริ่ม ตั้งอยู่บริเวณวัดบ้านแหลม (วัดเพชรสมุทรวรวิหาร) ตลาด และสถานีรถไฟ (ทางรถไฟสายแม่กลองสร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2448) มีวิวัฒนาการเรื่อยมาจนกลายเป็นชุมชนเมืองขนาดใหญ่เป็นย่านศูนย์กลางการค้าขายและขนส่งสินค้าโดยรถไฟที่สำคัญ อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสต้น ชุมชนบริเวณเมืองเก่าแม่กลองเป็นชุมชนที่มีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง จึงมีการซ้อนทับและขยายตัวออกไปโดยรอบ ลักษณะสถาปัตยกรรมเดิมของชุมชนเป็นอาคารไม้ แต่สูญหายไปเกือบทั้งหมดเนื่องจากเกิดไฟไหม้ภายในชุมชน ห้องแถวไม้ที่ใช้เพื่อการค้าขายและอยู่อาศัยถูกแทนที่โดยตึกแถวเก่าสูงสองชั้น ประตูไม้บานเฟี้ยม ที่ยังคงตั้งอยู่ในย่านใจกลางเมืองใกล้กับศาลเจ้าพ่อแม่กลอง และอาคารสถานีรถไฟแม่กลองที่มีโครงสร้างเหล็ก ส่วนอาคารที่ทำการและบ้านพักเป็นโครงสร้างไม้ ปัจจุบันเมืองเก่าแม่กลองเป็นชุมชนเมืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในจังหวัดสมุทรสงคราม มีการพัฒนาการต่อเนื่องมาแต่อดีต และยังคงร่องรอยให้เห็นและใช้งานอยู่ในปัจจุบัน เช่น อาคารตลาดไม้เก่า ตึกแถว สถานีรถไฟ เป็นพื้นที่ที่มีการซ้อนทับกันของวิวัฒนาการของเมือง อีกทั้งยังมีระบบกิจกรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ โดยเฉพาะการค้าขายอาหารสดบนรางรถไฟจนก่อให้เกิดลักษณะของตลาดสดที่เรียกกันว่า ตลาดร่มหุบ
ประวัติโดยสังเขป
เมืองแม่กลอง มีชื่อเป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรกในแผ่นดินสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งกรุงศรีอยุธยา (ครองราชย์ พ.ศ. 1991 – 2031) เมืองแม่กลองตั้งอยู่ปลายน้ำแม่กลอง หรือทางลุ่มน้ำแม่กลองตอนล่างชุมชนเมืองแม่กลองแต่แรกเริ่ม ตั้งอยู่บริเวณวัดบ้านแหลม (วัดเพชรสมุทรวรวิหาร) ตลาด และสถานีรถไฟ (ทางรถไฟสายแม่กลองสร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2448) มีวิวัฒนาการเรื่อยมาจนกลายเป็นชุมชนเมืองขนาดใหญ่เป็นย่านศูนย์กลางการค้าขายและขนส่งสินค้าโดยรถไฟที่สำคัญ อีกทั้งยังเป็นพื้นที่ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสต้น
ชุมชนบริเวณเมืองเก่าแม่กลองเป็นชุมชนที่มีการพัฒนามาอย่างต่อเนื่อง จึงมีการซ้อนทับและขยายตัวออกไปโดยรอบ ลักษณะสถาปัตยกรรมเดิมของชุมชนเป็นอาคารไม้ แต่สูญหายไปเกือบทั้งหมดเนื่องจากเกิดไฟไหม้ภายในชุมชน ห้องแถวไม้ที่ใช้เพื่อการค้าขายและอยู่อาศัยถูกแทนที่โดยตึกแถวเก่าสูงสองชั้น ประตูไม้บานเฟี้ยม ที่ยังคงตั้งอยู่ในย่านใจกลางเมืองใกล้กับศาลเจ้าพ่อแม่กลอง และอาคารสถานีรถไฟแม่กลองที่มีโครงสร้างเหล็ก ส่วนอาคารที่ทำการและบ้านพักเป็นโครงสร้างไม้
ปัจจุบันเมืองเก่าแม่กลองเป็นชุมชนเมืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในจังหวัดสมุทรสงคราม มีการพัฒนาการต่อเนื่องมาแต่อดีต และยังคงร่องรอยให้เห็นและใช้งานอยู่ในปัจจุบัน เช่น อาคารตลาดไม้เก่า ตึกแถว สถานีรถไฟ เป็นพื้นที่ที่มีการซ้อนทับกันของวิวัฒนาการของเมือง อีกทั้งยังมีระบบกิจกรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ โดยเฉพาะการค้าขายอาหารสดบนรางรถไฟจนก่อให้เกิดลักษณะของตลาดสดที่เรียกกันว่า ตลาดร่มหุบ
